Đối với trẻ nhỏ, việc bé nói lắp không phải là điều mà các bậc cha mẹ phải quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu trẻ đã lớn mà vẫn nói lắp, nói lắp thì cha mẹ cần có cách sửa tật nói lắp cho trẻ. Bài viết này chúng tôi xin chia sẻ một số cách chữa nói ngọng hiệu quả do các bác sĩ phục hồi chức năng hàng đầu Việt Nam tổng hợp.
Nếu bố mẹ nhận thấy con mình đang gặp vấn đề về phát âm như nói ngọng, rối loạn nhịp điệu nói thì có thể tham khảo những biện pháp sau đây để sửa tật nói lắp, nói lắp cho con.
Mục lục
1. Nói ngọng là gì?
Nói ngọng là khi trẻ phát ra âm thanh giọng nói không rõ ràng, không tròn vành rõ chữ khiến những người xung quanh khó hiểu. Lisp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở lứa tuổi mẫu giáo và tiểu học. Đến khi trẻ được khoảng 6 tuổi, những lỗi phát âm này cần được sửa lại cho bình thường.
Nói ngọng là việc các phần của một âm tiết bị bóp méo thành một âm khác, mất tiếng hoặc không rõ lời. Lisp có thể bao gồm: ngọng phụ âm đầu, ngọng nguyên âm hoặc phụ âm cuối và ngọng thanh điệu. Trẻ bị ngọng có thể nói nhiều từ, nói nhanh nhưng không rõ ràng.
2. Cách sửa ngọng
Phục hồi chức năng / đào tạo phát âm
Dạy con bạn từ miệng-lưỡi và các cơ quan thanh âm, bao gồm các cử động:
- Mở to miệng rồi ngậm lại
- Lè lưỡi dài của bạn ra trước, lên trên, sang trái và phải
- Đưa lưỡi đến răng trên và chạm vào vòm miệng
- Bôi mật ong hoặc đường quanh mép để trẻ tập liếm
Thực hành “Xi”: nói âm “x” trong từ “far”. Kéo dài âm “x” càng lâu càng tốt. Bình thường khoảng 20-30 giây. Nếu trẻ thấp, trẻ sẽ có giọng mũi mở và không rõ các phụ âm đầu (nếu trẻ bị hở hàm ếch).
Thực hành thổi ra. Kéo dài thời gian thở ra. Cho con bạn thổi bong bóng, thổi kèn, hoặc thổi bong bóng xà phòng.
Dạy trẻ phát âm: xem âm nào nói chưa rõ, sửa những âm nào sai.
Nếu con bạn có cả nguyên âm và phụ âm, hãy bắt đầu dạy con cách ghép các nguyên âm: a, o, u, u, i, e, ê, o, õ.
Khi trẻ nói rõ các nguyên âm, sau đó trẻ chuyển sang tập hợp các phụ âm.
Việc luyện các cử động miệng, lưỡi và các bài tập thổi, luyện “rít”, luyện nguyên âm thường được thực hiện với trẻ bại não, hoặc trẻ khó nói do các bệnh thần kinh. Khi đó, cử động lưỡi chậm và cứng, khiến trẻ nói chậm và nói ngọng.
Dạy trẻ tạo các phụ âm môi: m, b,
Bắt đầu bằng cách dạy con bạn phát âm môi như âm “b, m”.
Khi trẻ nói rõ âm đó, hãy ghép nó với một nguyên âm, ví dụ: mama, baba, bababa … và các nguyên âm khác như: mimi, bebe …
Sau đó dạy trẻ nói những từ đơn giản như: bà, mẹ, bố, con, “bai, bai” …
Tạo một bộ tranh hoặc cắt hình ảnh đồ vật từ tạp chí, sách. Sắp xếp các hình ảnh này theo bộ: theo đầu, cuối hoặc âm điệu. đồ dùng, phương tiện đi lại, thức ăn, hành động …
Khi dạy trẻ nói các từ đơn, nên sử dụng tranh ảnh để dạy. Bằng cách này, trẻ sẽ thích thú hơn.
Biến hoạt động dạy học này thành trò chơi.
Ví dụ, chơi trò chơi “ẩn hình”. Đưa ra 3-5 bức tranh và giới thiệu tên các bức tranh cho trẻ nghe. Trốn 1-2 rồi hỏi trẻ: “Còn thiếu hình gì?”.
Sau đó cho trẻ giấu bức tranh, và bạn đoán.
Bạn có thể chơi nhiều trò chơi khác với tranh như: tranh mua bán, so tranh …
Tiếp tục dạy trẻ tạo các phụ âm khó hơn như t, đ, x, d, ch, c, kh, g …
Sau đó, ghép các phụ âm này với các nguyên âm khác nhau như ta, xa …
Khi trẻ đã nói rõ những âm này, hãy yêu cầu trẻ nói những từ đơn có chứa các âm bạn vừa dạy: tai, quả táo, to, túi …
Cuối cùng, khi trẻ đã nói được nhiều từ đơn, mẹ hãy để trẻ ghép 1-2 từ thành câu ngắn.
Chú ý sửa lỗi phát âm khi trẻ nói chuyện, khi đọc sách … Thông thường khi tập nói từng từ trẻ nói đúng nhưng khi nói chuyện trẻ vẫn mắc lỗi.
3. Nói lắp là gì
Nói lắp là một chứng rối loạn nhịp điệu lời nói. Thông thường khi nói, có khoảng dừng dài hơn giữa các câu và khoảng dừng ngắn hơn giữa các từ. Khi nói, có một khoảng dừng dài bất thường xảy ra giữa một từ, giữa các từ hoặc giữa các câu, sau đó là nói lắp. Các dạng nói lắp như sau:
Nối âm của một âm tiết:
“S .. ss… ssss..tôi đã làm bài tập sáng nay”
Phù hợp với một âm tiết:
“Sáng… sáng… sáng nay tôi đã làm bài tập về nhà của mình”
Chèn một đoạn của câu lệnh:
“Sáng nay… sáng nay… sáng nay tôi đã làm bài tập về nhà của mình”
Thêm âm tiết, phát âm không đều hoặc ngắt quãng không đều trong khi nói:
“Tôi đã hoàn thành bài tập sáng nay”
“Sáng nay… tôi đã làm bài tập về nhà của mình
4. Cách chữa tật nói lắp
Sửa lỗi nói lắp
Thực hành thư giãn
Cùng với việc sửa tật nói lắp, cần phải luyện tập thư giãn.
– Trước khi nói cho trẻ hít sâu thở ra nhẹ nhàng từ 3 – 5 lần.
– Mỗi ngày thực hiện 1 – 2 lần trong khoảng 10 – 15 phút, tập tư thế ngồi, nhắm mắt, hít sâu, thở ra từ từ. Tập thở ra nhẹ nhàng và dài.
– Khuyến khích trẻ chậm nói, những người xung quanh phải nói chậm khi giao tiếp với trẻ. Chờ trẻ chủ động mới bắt đầu.
Điều chỉnh nhịp điệu của bài phát biểu
– Nói những câu ngắn từ 2-3 từ: nói chậm và sử dụng những câu ngắn. Sau khi nói, bạn nên tạm dừng để chuẩn bị câu tiếp theo.
– Một lúc lâu sau khi nói lắp, cháu nói được một câu dài hơn, khoảng 4-5 từ.
Vẫn phải nói chậm. Nếu bạn nói lắp trong một số tình huống hoặc với một số người nhất định, hãy thư giãn trước khi giao tiếp với người đó.
– Bạn có thể chủ động luyện nói trong tình huống đó, hoặc nhìn vào ảnh của người đó (Nếu bạn thường nói lắp khi giao tiếp với họ) và luyện nói một mình. Nói chậm, sau đó nói nhanh. Nói nhỏ và sau đó nói to.
XEM THÊM TẠI: https://peru-school.com/
